Katarakt əməliyyatından öncə nələri bilməlisiniz?
Görmənizi bərpa edəcək əməliyyata qərar verməzdən əvvəl bilməli olduğunuz vacib məqamlar var. Kataraktın inkişaf səbəbləri, görmə itkisi dərəcəsi, gündəlik həyatınıza təsirləri və əməliyyata alternativ yanaşmalar haqqında məlumat sahibi olmaq, qərarınızı daha düzgün şəkildə verməyinizə kömək edəcək. Eyni zamanda əməliyyatın riskləri, gözünüzün sağlamlıq vəziyyəti və həkimin tövsiyələri barədə məlumatlı olmaq, həm əməliyyat gününə, həm də əməliyyatdan sonrakı dövrdə hazırlıqlı olmağınızı təmin edəcək.
Kataraktın inkişaf səbəbləri
Kataraktın başlıca səbəbləri arasında yaşla bağlı dəyişikliklər, şəkər xəstəliyi, travmalar, genetik faktorlar və bəzi dərmanların uzunmüddətli istifadəsi yer alır. Yaş artdıqca göz linzasının zülal strukturu tədricən dəyişir, bunun nəticəsində linza daha az şəffaf olur və işığı düzgün ötürmək qabiliyyətini itirir. Şəkər xəstəliyi zamanı isə yüksək qan şəkəri linzanın hüceyrələrində metabolik dəyişikliklərə səbəb olur, nəticədə linza buludlaşır. Travmalar zamanı gözə birbaşa zərbə və ya digər fiziki təsirlər nəticəsində linzanın quruluşunda deformasiya yarada bilər. Genetik faktorlar bəzi insanlarda kataraktın daha erkən yaşlarda və sürətlə inkişaf etməsinə səbəb olur. Bundan əlavə, uzun müddət istifadə edilən bəzi dərmanlar, göz linzasının molekulyar strukturuna təsir edərək bulanıqlığa gətirib çıxara bilər. Bütün bu faktorlar linzanın zülal tərkibini dəyişdirir və işığın retinaya çatmasını əngəlləyərək görmə keyfiyyətini azaldır.
Gündəlik həyata təsirləri
Katarakt bulanıqlıq, kontrastın zəifləməsi, rənglərin solğun görünməsi və işığa qarşı həssaslıq yaradır. Bu dəyişikliklər gündəlik fəaliyyətimizdə, məsələn, oxumağa, sürücülüyə və s. çətinliklərə səbəb olur. Görmə itkisi mərhələli şəkildə inkişaf edir və hər fərd üçün fərqli simptomlar müşahidə edilə bilər.
Alternativ müalicə metodları
Kataraktın erkən mərhələlərində simptomların gecikdirilməsi üçün bəzi tibbi vasitələr mövcuddur. Bunlara UV qoruyucu eynəklər, bəzi göz damcıları və s. daxildir. Bu üsullar linzanın şəffaflığını tam bərpa etməsə də, xəstəliyin gedişini yavaşlada bilər. Nəzərə almalısınız ki, göz damcıları və xüsusi dərman vasitələrinin istifadəsi üçün həkim məsləhəti olmalıdır
Əməliyyata hazırlıq
Əməliyyatdan əvvəl görüləcək addımlar əməliyyatın təhlükəsizliyi və uğurlu nəticəsi üçün vacibdir. Müayinələr, dərman və gözün hazır vəziyyətdə olması bu mərhələdə qiymətləndirilir.
Əməliyyatdan öncə olan müayinələr
Əməliyyatdan əvvəl biometriya, göz dibi müayinəsi və ultrasəs ölçmələri aparılır. Biometriya gözün uzunluğunu ölçərək linza gücünün hesablanmasına imkan verir. Göz dibi müayinəsi retina və digər daxili struktur dəyişikliklərini aşkar edir. Ultrasəs ölçmələri isə bulanıqlaşmış linzanın xüsusiyyətlərini qiymətləndirmək üçün istifadə olunur.
Əməliyyat tarixinin seçilməsi
Xəstənin dərman istifadəsi, mövcud xəstəlikləri, allergik reaksiyaları və keçmiş əməliyyatları həkim tərəfindən qiymətləndirilir. Bu məlumatlar əməliyyat planlaması, anestetik seçimi və gözün əməliyyata hazırlıq prosesi üçün vacib rol oynayır.
Əməliyyat günü və sonrası
Katarakt əməliyyatı adətən lokal anesteziya ilə həyata keçirilir və prosedur qısa müddət davam edir. Əməliyyat zamanı bulanıq linza çıxarılır və xəstənin ehtiyacına uyğun süni linza yerləşdirilir. Əməliyyat zamanı gözün fizioloji reaksiyaları olur. Bunlara yüngül qıcıqlanma, təzyiq dəyişiklikləri və görmədə müvəqqəti bulanıqlıqlar hesab edilir. Əməliyyatdan sonra görmə bərpa olunur, göz daxili strukturlar adaptasiya prosesindən keçir və görmə keyfiyyəti bir neçə həftə ərzində stabilləşir. Bərpa mərhələsi həm gözün fiziki vəziyyətinə, həm də əməliyyat zamanı tətbiq olunan metod və linza növünə bağlıdır.
Əməliyyat metodları və linza növləri
Katarakt əməliyyatında ən çox istifadə olunan metod fakoemulsifikasiya və lazer üsuludur. Fakoemulsifikasiya zamanı yüksək tezlikli ultrasonik vibrasiyalar bulanıq linzanı parçalayaraq çıxarır, lazer üsulunda isə dəqiq kəsiklər və linzanın çıxarılması üçün lazer texnologiyası tətbiq olunur. Əməliyyat zamanı monofokal linzalar bir məsafəyə fokuslanmaq üçün, multifokal linzalar isə müxtəlif məsafələr üçün nəzərdə tutulur. Torik linzalar astiqmatizmin korreksiyası məqsədilə istifadə edilir. Linza seçimi gözün biometrik ölçüləri və görmə ehtiyaclarına uyğun olaraq müəyyən edilir.
Bərpa mərhələsi və görmə dəyişiklikləri
Əməliyyatdan sonra görmə bərpa olunur. İlk günlərdə bulanıqlıq və işığa qarşı həssaslıq müşahidə edilə bilər. Gözün daxili strukturları əməliyyatdan sonra adaptasiya prosesindən keçir və görmə keyfiyyəti bir neçə həftə ərzində stabilləşir. Bərpa müddəti xəstənin göz sağlamlığı, əməliyyat zamanı tətbiq olunan metod və seçilmiş linza növü ilə birbaşa bağlıdır. Müntəzəm yoxlamalar görmə funksiyasının normallaşmasını izləməyə imkan verir.
Xülasə
Katarakt əməliyyatı, göz linzasının bulanıqlığını aradan qaldırmaq üçün həyata keçirilən cərrahi müdaxilədir. Bərpa mərhələsi bir neçə həftə davam edir və görmə tədricən sabitləşir. Bu məlumatlar əməliyyatın mərhələlərini, gözün reaksiyalarını və bərpa prosesini ümumi şəkildə anlamağa imkan verir. Əlavə olaraq, göz sağlamlığınızı qorumaq və digər göz xəstəlikləri haqqında ətraflı məlumat əldə etmək üçün *saytımızdakı bloqlar hissəsinə* keçid edə bilərsiniz.